W edycji 2023 roku w konkursie znalazła się rekordowa liczba publikacji – aż 65. Dobrych książek było na tyle dużo, że nie wszystkie zmieściły się na krótkiej liście nominowanych. Przepadły między innymi, czego przyznam bardzo mi szkoda, brawurowe narracyjnie 3 Łukasza Kamińskiego oraz wstrząsający reportaż 24 dni po drugiej stronie Macieja Odolińskiego. Obie książki polecam Państwa uwadze, nawet jeśli (a może tym bardzie że) nie do końca mieszczą się one w tym, co zwykle zwiemy literaturą górską. Konkursowy rok 2023 naznaczył też wysyp górskich kryminałów i thrillerów. Mroczna odsłona gór najwyraźniej dobrze się sprzedaje, z czego korzystają wydawcy.

Książki zgłoszone do konkursu

Literatura non-fiction

• 24 dni po drugiej stronie Maciej Odoliński (Digital Quest Books)
• Afganistan. Góry, ludzie, wojna. Opowieść o zapomnianym Hindukuszu Łukasz Kocewiak (Wydawnictwo Bernardinum)
• Albania. W szponach czarnego orła Izabela Nowek (Wydawnictwo Poznańskie)
• Ama, Anka i inne szczyty. 14 relacji z wypraw z Ryszardem Pawłowskim Ryszard Jan Pawłowski (Wydawnictwo LSS Medium)
• GOPR. Na każde wezwanie Wojciech Fusek, Jerzy Porębski (Wydawnictwo Agora)
• Skalny Pielgrzym Rafał Fronia (Wydawnictwo SQN)
• Sudeckość Zbigniew Piotrowicz (Wydawnictwo Stapis)
• W cieniu góry. Wspomnienia odważnej Silvia Vasquez-Lavado (Wydawnictwo Zysk i S-ka)
• Wrócimy po was. Historie alpejskie Elżbieta Sieradzińska (Wydawnictwo Marginesy)
• Zagubiony w Dolinie Śmierci Harley Rustad (Wydawnictwo Czarne)

Literatura fikcjonalna

• 3 Łukasz Kamiński (Wydawnictwo Kwadratura)
• Bez tchu Amy McCulloch (Wydawnictwo Luna)
• Dolina straconych złudzeń Anna Górna (Wydawnictwo Czwarta Strona)
• Dolina przebudzenia Anna Olszewska (Wydawnictwo Zwierciadło)
• Everest. Poruszę niebo i ziemię Wojciech Nerkowski (Wydawnictwo Lira)
• Góraszki Tadeusz Charmuszko (wydanie autorskie)
• Górotwory. Poezja wagi lekkiej Olaf Ważyński (Wydawnictwo Best4U)
• Ja śpiewam, a góry tańczą Irene Solà (Wydawnictwo Czarne)
• Na jabłonkę! Anita Stawik-Szablewska (Akapit Press)
• Nazywam się Czogori Max Cegielski (Wydawnictwo Marginesy)
• Osobni Katarzyna Franus (Wydawnictwo Czarna Owca)
• Pod Czerwonym Aniołem Alek Rogoziński (Skarpa Warszawska)
• Potwór z Podhala Bartłomiej Kowaliński (Dreams Wydawnictwo)
• Schronisko, które przestało istnieć Sławek Gortych (Wydawnictwo Dolnośląskie)
• Schronisko, kte przetrwało Sławek Gortych (Wydawnictwo Dolnośląskie)
• Szczęście wilka Paolo Cognetti (Wydawnictwo Sonia Draga)
• Taniec gór żywych Adrianna Filimonowicz (Genius Creations)
• Ucichły ptaki, przyszła śmierć Michał Śmielak (Skarpa Warszawska)

Biografie, eseje, szkice, opracowania naukowe i popularnonaukowe

• Echa Nick Bullock (Wydawnictwo Stapis)
• Poczet ratowników tatrzańskich Józef Janczy (Wydawnictwo COTG)
• Podhalanie. Wokół tożsamości Agnieszka Gąsienica-Giewont, Stanisława Trebunia-Staszel (Tatrzański Park Narodowy)
• Podhale. Wszystko na sprzedaż Aleksander Gurgul (Wydawnictwo Czarne)
• Tak blisko, tak daleko. Bieszczady po drugiej stronie granicy Krzysztof Potaczała (Prószyński Media)
• Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (1909-2009) Paulina Nowak-Szuster, Gabriel Szuster (Wydawnictwo COTG)
• Test góry Wojciech Brański (Wydawnictwo Stapis)
• Tomek. Mój Wszechświat. Wspomnienie o Tomaszu Mackiewiczu Anna Solska-Mackiewicz (Wydawnictwo Bezdroża)
• Umysł Ultrasa – historie polskich biegaczy ultradystansów Marcin Gapiński (Centrum Halama)
• Witkiewicz. Ojciec Witkacego Natalia Budzyńska (Wydawnictwo Znak)

Przewodniki i informatory

• 555 zagadek o Beskidzie Wyspowym Dariusz Gacek, Roman Sojda (Wydawnictwo Bezdroża)
• Alpy Zachodnie. Szwajcaria. 90 skalno-lodowych dróg wspinaczkowych od Tödi po Grand Combin Wolfgang Pusch, Edwin Schmitt, Ralf Gantzhorn, Michael Waeber (Wydawnictwo Bezdroża)
• Beskidy. 40 najpiękniejszych szlaków na weekend. Mountainbook praca zbiorowa (Wydawnictwo Bezdroża)
• Beskid Niski. Trek & Travel Martin Martinger (Wydawnictwo Bezdroża)
• Dolomity na ferratach część 3 Dolomiti di Brenta – spacer ponad chmurami Katarzyna i Lech Dutkiewiczowie (KLD)
• Elbrus Wojciech Scelina (Księży Młyn)
• Gdzie w góry na weekend. Górskie trasy dla każdego Tomasz Habdas (Wydawnictwo Znak)
• Góry Polski. 43 nieoczywiste trasy. Na jeden i na kilka dni. MountainBook Krzysztof Bzowski, Mariola Borecka, Marcin Winkiel, Natalia Figiel, Paweł Klimek, Jan Czerwiński (Wydawnictwo Bezdroża)
• Góry Stołowe. Rejon Szczytnej Michał Kajca (Wydawnictwo Bóry Books)
• Hasające Zające w górach. 50 wycieczek dla małych i dużych Justyna Zając, Krystian Zając (Wydawnictwo Bezdroża)
• Korona Gór Polski dla każdego Natalia i Maciej Bireccy (Wydawnictwo ExpressMap)
• Masyw Mont Blanc. Najpiękniejsze drogi wspinaczkowe Marco Romelli (Wydawnictwo Bezdroża)
• Moje Karpaty. 10 gór z charakterem Monika Witkowska (Wydawnictwo Bezdroża)
• Narciarstwo wolności Wojciech Szatkowski (Wydawnictwo Stapis)
• Najpiękniejsze ferraty. Dachstein Pola Kryża, Dariusz Woźniczka (Wydawnictwo Bezdroża)
• Nowa Korona Polskich Gór. MountainBook Krzysztof Bzowski (Wydawnictwo Bezdroża)
• Polska z widokiem. Przewodnik dla łowców panoram. 104 wieże, szczyty i inne punkty widokowe Nikoletta Kula, Marcin Winkiel (Wydawnictwo Bezdroża)
• Polskie Góry Zimą. 25 Nieoczywistych szlaków Tomasz Habdas (Wydawnictwo Pascal)
• Skitury. Kompletny narciarski podręcznik Anna Figura-Polaczyk Bartłomiej Gąsienica-Józkowy Zuzanna Witych Marcin Rzeszótko (Wydawnictwo Dragon)
• Szwajcaria. 36 tras trekkingowych Ralf Gantzhorn, Stephan Hagenbusch, Bernd Jung (Wydawnictwo Bezdroża)
• Via ferraty. Spacer na wysokości. Praktyczny poradnik dla każdego Pola Kryża, Dariusz Woźniczka (Wydawnictwo climb2change)

Albumy

• Góry Karol Nienartowicz (Wydawnictwo Libra)

Literatura dla dzieci

• Franka Maria Frycz Zoltek (Wydawnictwo Arva)
• Górskie opowieści. Szlakiem gawęd o naturze Aneta Chmielińska (Wydawnictwo Nieśpieszne)
• Na końcu świata Natalia Przeździk (Wydawnictwo eSPe)
• Sudecka opowieść Jacek Szembel (Wydawnictwo Kotlina)
• TOPR. Tatrzańska przygoda Zosi i Franka Beata Sabała-Zielińska (Prószyński Media)

CRÈME DE LA CRÈME, czyli książki nominowane

Literatura non-fiction

• Sudeckość Zbigniew Piotrowicz (Wydawnictwo Stapis)
• Wrócimy po was. Historie alpejskie Elżbieta Sieradzińska (Wydawnictwo Marginesy)
• Zagubiony w Dolinie Śmierci Harley Rustad (Wydawnictwo Czarne)

Literatura fikcjonalna

• Ja śpiewam, a góry tańczą Irene Solà (Wydawnictwo Czarne)
• Schronisko, które przestało istnieć oraz Schronisko, które przetrwało Sławek Gortych (Wydawnictwo Dolnośląskie)
• Szczęście wilka Paolo Cognetti (Wydawnictwo Sonia Draga)

Biografie, eseje, szkice, opracowania naukowe i popularnonaukowe

• Echa Nick Bullock (Wydawnictwo Stapis)
• Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe (1909-2009) Paulina Nowak-Szuster, Gabriel Szuster (Wydawnictwo COTG)
• Witkiewicz. Ojciec Witkacego Natalia Budzyńska (Wydawnictwo Znak)

Przewodniki i informatory

• Alpy Zachodnie. Szwajcaria. 90 skalno-lodowych dróg wspinaczkowych od Tödi po Grand Combin Wolfgang Pusch, Edwin Schmitt, Ralf Gantzhorn, Michael Waeber (Wydawnictwo Bezdroża)
• Dolomity na ferratach część 3 Dolomiti di Brenta – spacer ponad chmurami Katarzyna i Lech Dutkiewiczowie (KLD)
• Elbrus Wojciech Scelina (Księży Młyn)
• Masyw Mont Blanc. Najpiękniejsze drogi wspinaczkowe Marco Romelli (Wydawnictwo Bezdroża)

Albumy

• Góry Karol Nienartowicz (Wydawnictwo Libra)

Literatura dla dzieci

• Franka Maria Frycz Zoltek (Wydawnictwo Arva)
• Górskie opowieści. Szlakiem gawęd o naturze Aneta Chmielińska (Wydawnictwo Nieśpieszne)
• TOPR. Tatrzańska przygoda Zosi i Franka Beata Sabała-Zielińska (Prószyński Media)

THE BEST, czyli książki nagrodzone

• Zagubiony w Dolinie Śmierci Harley Rustad (Literatura non-fiction)
• Seria Schronisko, które… Sławek Gortych (Literatura fikcjonalna)
• Echa Nick Bullock (Biografie, eseje, szkice, opracowania naukowe)
• Dolomity na ferratach część 3 Dolomiti di Brenta – spacer ponad chmurami Katarzyna i Lech Dutkiewiczowie (Przewodniki i informatory)
• Góry Karol Nienartowicz (Albumy)
• TOPR. Tatrzańska przygoda Zosi i Franka Beata Sabała-Zielińska (Literatura dla dzieci)

AND THE WINNER IS… – GRAND PRIX

Zagubiony w Dolinie Śmierci Harley Rustad

Z uzasadnienia jury: To niezwykły reportaż śledczy przekraczający granice gatunku, który wskazuje na rozwój i ewolucję światowego piśmiennictwa górskiego oraz umocnienie jego pozycji w kanonie literatury światowej. Dobrze się stało, że wydawnictwo Czarne zdecydowało się na opublikowanie polskiego przekładu tej niezwykle cennej pozycji z kręgu literatury non-fiction. Pod względem językowym, stylistycznym, kompozycyjnym, merytorycznym jest to reportaż najwyższej próby. Można go śmiało zestawić z pisarstwem Ryszarda Kapuścińskiego.